مختصری از زندگی نامه امامزاده ابوعبدالله مدفون در روستای دزق سرولایت نیشابور

 

نسب شریف امامزاده ابوعبدالله مدفون در روستای دزق با شش واسطه به امام هفتم علیه السّلام منتهی می شود که از قرار ذیل است:

سید ابوعبدالله حسین بن ابوعبدالله اسحاق بن موسی بن ابوعبدالله اسحاق بن ابراهیم العسکری بن موسی ابوسبحه بن ابراهیم المرتضی بن امام موسی کاظمعلیه السّلام.

وی سیدی جلیل القدر و عظیم الشأن بود. علامه نسابه ابن طباطبا، از دانشمندان انساب قرن پنجم هجری، ضمن اشاره به هجرت علویان نیشابور، از مهاجرت اسحاق بن موسی (پدر امامزاده ابوعبدالله) از آبه به نیشابور خبر می دهد و می نویسد او یک فرزند معقب بنام موسی داشته است و سپس اضافه می کند که فرزند دیگر او محمد نام دارد که صاحب بیت شریفی در نیشابور بودند.

علامه سید محمد مهدی خراسان که بر کتاب منتقلة الطالبیه تعلیقه زده، ذیل محمد بن اسحاق (برادر امامزاده ابوعبدالله) می نویسد: او از مشایخ و اساتید حاکم نیشابوری (مؤلف کتاب المنتخب من السیاق) بوده.

امام فخر رازی، متوفای سال 606 هـ .ق در هنگام معرفی ابوعبدالله اسحاق، پدر امامزاده ابوعبدالله، می نویسد نسلش در بخارا، نیشابور، استر آباد و قم بودند.

ابوطالب مروزی نسابه، متوفای پس از سال 614 هـ .ق پس از اشاره به نسب این خانواده می نویسد: ابوعبدالله اسحاق نسل طولانی ای در اصفهان، خراسان، ماوراء النهر و استرآباد داشته و در اصفهان از سید حسین بن احمد بن اسحاق منشعب شده اند.

با وجود آنکه دو فرزند ارشد اسحاق یعنی محمد و موسی، برادران امامزاده ابوعبدالله در نیشابور سکونت داشته اند، ابن عنبه نسابه، متوفای سال 828 هـ .ق می نویسد که امامزاده ابوعبدالله حسین در استرآباد بوده است. ظاهراً او چند صباحی در استر آباد مقیم بوده و بعدها به خاطر موقعیت برادرانش به نیشابور بازگشته است. به هر حال در منابع موجود به جز سکونت این خانواده در نیشابور و حسن شهرت آنان در این شهر گزارش دیگری از نام همسر و تعداد فرزندانشان به ثبت نرسیده است اما با وجود نسب شریف و نیز ذکر نامشان در کتاب منتقلةالطالبیه می توان احتمال داد که وفات امامزاده ابوعبدالله در ربع آخر قرن پنجم هجری اتفاق افتاده باشد.

منابع: 

منتقلة الطالبیه: 336،

الشجرة المبارکه فی انساب الطالبیه: 99،

الفخری فی انساب الطالبیین: 11،

الاساس لانساب الناس: 203.

معرفی اجمالی دزق

دزق

روستای دزق در 110 کیلومتری شمال غربی شهر نیشابور  از توابع بخش سرولایت و دهستان سرولایت نیشابور می باشد. روستای دزق اگر چه در دره یام واقع شده  ولی هم چنان در محدوده شهرستان نیشابور باقی ماند.در تغییر تقسیمات سیاسی سال 1366 که تمامی روستا های دره یام  از بخش سرولایت نیشابور جدا گشته و به شهرستان سبزوار  ملحق شدند و  سبب ارتقاء منطقه سلطان آباد سبزوار به بخش خوشاب گردیدند مردم دزق به دلیل وابستگی های زیاد فرهنگی که به نیشابور داشتند حاضر به جدایی از نیشابور نشدند و با پافشار زیاد علیرغم تصویب هیئت دولت برای جدایی ، در محدوده شهرستان نیشابور ماندند و نظر  و میل خود را به اداره کل تقسیمات کشوری وزارت کشور وقت تحمیل کردند.

دزق در عرض جغرافیای 36 درجه و 44 دقیقه شمالی (فاصله از خط استوا) و در طول جغرافیای 58 درجه و 22 دقیقه شرقی (فاصله از خط نصف النهار مبدأ) و در ارتفاع 1580 متری از سطح دریای آزاد واقع شده است.

دزق زیبا در میانه کوهستان بینالود در سال 1385 و بر اساس سرشماری رسمی دارای 154 خانوار  و 467 نفر جمعیت بوده که شامل 240 نفر زن و 227 نفر مرد بوده است.

این روستا که در دل کوه ها محاصره شده است، در قدیم منطقه ای امن به حساب می آمده است و آثار تاریخی و باستانی اطراف آن مثل آتشکده ها و ... نشانگر تاریخی بودن آن منطقه است.

---

دزق در زمان دوری به دژ قلعه معروف بود.به دلیل آنکه در بالای تپه بنا شده بود و دیوارهای بیرونی خانه ها از سنگ و غیر قابل نفوذ راهزنان بوده و دارای دو در ورودی به قلعه و غار های متعدد که هر کدام حدودا ۲۰۰ تا ۳۰۰ متر طول دارند که ختم آن به به چشمه ی آبی است که هم اکنون وجود دارد به نام باغ پشیش .
اهالی روستا برای درامان ماندن از دست دزدان از این غارها برای آوردن اب استفاده می کردند .
دزق دارای آب و هوای ۴ فصل و خوشی آب و هواست و چشمه های آب و باغات بر زیبایی آن می افزاید ، در ابتدای ورودی قلعه امام زاده عبدالله (ع) مدفون هستند که همین باعث شده بعضی از روستا های هم جوار امواتشان را در آنجا دفن کنند.
در این قبرستان ،قبر هایی به چشم می خورد که تاریخ زیادی دارند ،و مزار شهدای دزق هم در این قبرستان وجود دارد.
در مناطق دیگر از روستا هم مقبره های ویران شده ای به چشم می خورد که نشان از قدیمی بودن روستا است.
دزق از نظر جغرافیایی در بن بست قرار دارد .در سال های اخیر مشخص شد که اجداد امام خمینی ساکن روستای دزق بوده به دلایلی به عراق سفر می کنند(که در ارسال های بعدی بیشتر توضیح داده خواهد شد.)
در واقع دزق در سرولایت نیشابور بین چندین روستای اطراف سرسبز و باغات میوه از میوه های گوناگون برخوردار است .
۶۵% مردم روستا سادات و ۳۵% عام هستند؛به مهمان نوازی و خوش برخوردی معروف و زبانزد خاص و عام اندچراکه وقتی پای صحبت مسن های روستا های اطراف مینشینی از دزق و مردم آن تعریف و تمجید زیاد می کنند چراکه سوار قرآنی داشته و در ایام محرم و صفر به روستا های اطراف می رفتند و در مدح امام حسین(ع) و یارانش مداحی می کردند که باعث زبانزد همگان شده بود.
در حال حاضر روستا کمترین جمعیت را داراست چرا که متولدین سال های ۱۳۳۵ به بعد شهر نشینی را ترجیج داده اند و ساکن شهر ها مخصوصا تهران شدند.
خوشبختانه از روستا در ایام تعطیلات و تابستان استفاده می کنند که این مسئله باعث شده تا خانه های قدیمی جای خود را با ساختمان های شیک عوض کند.
روستا به چند منطقه نامگذاری شده است:
قلعه ی بالا ،استخر خشک،سرکتل،میان ده،پیِ کتل،باغ پشیش ، عمارت ،سر کوچ وخیر مرغ.
منبع:  www.dezghiha.ir

عکس های بیشتر از دزق: 

 http://dezq.blogfa.com/post/5

http://dezq.blogfa.com/post/2